Verwijde aders in de benen
Spataderen (varices) komen zowel bij vrouwen als mannen voor, maar wel vaker bij vrouwen dan bij mannen. De kans op spataderen neemt toe met de leeftijd. Boven de 80 jaar heeft ongeveer driekwart van de bevolking van het noordelijk halfrond spataderen. Spataderen zijn verwijde aders in de benen. Ze zien eruit als blauwe, kronkelige en soms bobbelige aders. Ze ontstaan doordat de kleppen in de aders niet goed sluiten en er bloed terugstroomt. Je kunt last krijgen van pijnlijke benen of kuiten, met name na lang staan.
Ontstaan van spataderen
Aders vervoeren het bloed naar het hart. Ze hebben kleppen die voorkomen dat het bloed terugstroomt. Als deze kleppen niet meer goed sluiten, stroomt er bloed door de zwaartekracht weer terug in het been. Door de hogere druk rekt de ader uit. Zo ontstaat een spatader.
De precieze oorzaak van het wijder worden van aderen is nog niet bekend. Waarschijnlijk zorgen afwijkingen in de aderwand ervoor dat de ader wijder wordt. De ader wordt daardoor minder elastisch (de rek is eruit). Als een ader verwijd is, sluiten de kleppen niet goed meer waardoor deze gaan lekken. Het gevolg is dat het omhoog getransporteerde bloed deels weer terugvloeit naar beneden: dat noemen we reflux. Door het terugvloeien wordt de ader overvol en zet op den duur uit. Hierdoor versterkt het probleem zichzelf. Soms begint het probleem bij de kleppen. Door een aangeboren afwijking (bijvoorbeeld het ontbreken van kleppen) of ziekte (bijvoorbeeld een trombosebeen) kunnen de kleppen niet of niet goed werken. Ook dan kunnen spataderen ontstaan.
Beenaderen, die het bloed van de voet terug naar het onderlichaam vervoeren, hebben een tamelijk slappe wand. Dat is in staande houding een nadeel, want dan is de druk op het bloed in je voet vijf keer zo hoog als wanneer je ligt. Door die hoge druk kan het bloed minder goed terugstromen naar het hart.
Oorzaken van het ontstaan van spataderen
Een duidelijke aanwijsbare oorzaak van spataderen is er niet, maar er zijn wel factoren die de kans op spataderen vergroten.
Aanleg
In sommige families komen spataderen veel vaker voor dan in andere. Door aangeboren zwakte van het steunweefsel van de aderen kunnen spataderen ontstaan.
Zwangerschap
Door de invloed van hormonen en een minder goede terugstroom van bloed naar het hart (door druk van de groeiende baarmoeder) ontstaan makkelijker spataderen.
Hormonen (zoals waarschijnlijk oestrogeen)
Deze hormonen hebben invloed op de elasticiteit van de vaatwand.
Weinig beweging
Langdurig staan (bijvoorbeeld kappers en winkelpersoneel).
Trombose
Hierbij is een ader in het been afgesloten door een bloedstolsel. Bij het opruimen van het stolsel door het lichaam verandert zowel de klep als de elasticiteit van de vaatwand.
Zijn spataderen gevaarlijk voor je gezondheid?
Nee, meestal zijn ze niet gevaarlijk voor je gezondheid, ze zijn vooral lelijk. De kans op een ontsteking, bloeding of openbeen is zeer klein. Bij beginnende spataderen heb je vooral last van zware en vermoeide benen, jeuk en een gespannen gevoel, kramp en trekkende of stekende pijn in de kuiten of onrustige benen.
Als de spataderen langer bestaan geven ze vaak ook klachten zoals vocht rondom de enkels of aan de onderbenen, huiduitslag, verkleuring of verharding van de huid en ontstekingen. Bij een te laat herkennen of niet behandelen van spataderen kan er uiteindelijk een ‘open been’ ontstaan (een wond die niet lijkt te willen genezen).
Hoe voorkom je spataderen?
Het beste wat je kunt doen is veel er regelmatig bewegen zoals wandelen en fietsen. Je gebruikt hierbij de kuitspieren die zorgen voor een pompwerking naar boven.
- Loop regelmatig als je een staand of zittend beroep hebt
- Strek bij regelmaat de voeten en tenen en loop af en toe op de tenen om de kuitspieren aan te spannen
- Vermijd knellende schoenen of hoge hakken
- Zorg voor een gezond gewicht
Wanneer adviseert de podoloog om naar de huisarts te gaan?
Als geconstateerd wordt tijdens een consult dat iemand regelmatig of constant last heeft van dikke enkels, vermoeide benen en jeuk of het gevoel heeft dat er iets over de benen heen loopt stuur ik ze door naar de huisarts voor eventuele steun- of elastisch kousen. Je draagt ze om erger te voorkomen en ze nemen de druk weg uit de onderbenen en verminderd hierdoor de kans op nieuwe spataderen.
Het vaststellen van spataderen
Spataderen zijn meestal duidelijk zichtbaar maar bij ernstige klachten kan de huisarts kan je ook doorsturen voor nader onderzoek bij de fleboloog om ze te laten verwijderen. Er volgt dan een aanvullend onderzoek met bijvoorbeeld:
- Doppler-onderzoek: een onderzoek met ultrageluidsgolven
- Duplexonderzoek: een combinatie van echografie en het Doppleronderzoek
- Lichtreflexierheografie (LRR): onderzoek met infrarood licht
- Flebografie: röntgenfoto's van de bloedvaten
- MRI-scan en MRA-scan
- CT-scan
Vind een praktijk
Benieuwd wat onze Podozorgers voor u kunnen betekenen? Met meer dan 100 Podozorg praktijken is er altijd een Podozorger bij u in de buurt! Klik op de onderstaande knop en vind een de dichtstbijzijnde Podozorg praktijk.
